PVC to trzeci, po polietylenie i polipropylenie, najczęściej używany syntetyczny polimer na świecie. A przecież to popularne obecnie tworzywo sztuczne było uważane za bezużyteczne przez pierwsze dekady od jego okrycia. Przeczytaj, co warto wiedzieć o tym ciekawym materiale.



Czy PVC, PCV i PCW to ta sama folia

Pełna poprawna nazwa tworzywa to poli(chlorek winylu). Powszechnie używane są 3 skrótowce tej długiej nazwy, nie wszystkie jednak są prawidłowe.



Forma poprawna:

- PVC - to skrót od angielskiej nazwy polichlorku winylu - Poli Vinyl Chloride. PVC to także skrót międzynarodowy, którym należy posługiwać się w korespondencji z zagranicznymi kontrahentami.



Forma niepoprawna ale zwyczajowo przyjęta

- PCW – skrótowiec od polskiej nazwy poli(chlorek winylu).

Zgodnie z zasadą tworzenia skrótowców dwuznak oznaczający jedną głoskę (czyli rz, sz, cz, ch) musi pozostać w skrócie w całości. Trzymając się ściśle tej zasady, poprawnym językowo skrótem jest forma „PchW”, która jednak nie jest używana.



Forma niepoprawna

- PCV – błędna forma powstała na skutek wymieszania dwóch powyższych skrótów, pochodzących od nazwy angielskiej i polskiej.

Należy zauważyć, że w mowie potocznej funkcjonują wymiennie wszystkie 3 skróty, niezależnie od ich poprawności językowej.



Co to jest folia PVC

Folia PVC to tworzywo sztuczne otrzymywane z poli(chlorku winylu). Tworzywo to wytwarzane jest przez polimeryzację monomeru chlorku winylu. Określenie „poli” w nazwie wskazuje, że związek ten składa się z wielu cząsteczek chlorku winylu. Może być produkowany na bazie surowca naftowego lub etylenu. 



Co oznacza nawias w nazwie poli(chlorek winylu)

Nawias w nazwie ma istotne znaczenie dla zrozumienia składu chemicznego związku.

Poli, od greckiego polis, znaczy wiele. Gdy zapiszemy polichlorek winylu bez nawiasu, będzie to oznaczało, że w tym związku jest wiele cząsteczek chlorku lecz tylko jedna cząsteczka winylu. Tymczasem tworzywo zawiera wiele cząsteczek chlorku winylu, co podkreśla użyty nawias.

Obecnie przyjęły się obydwie formy, aczkolwiek prawidłowy zapis nazwy wymaga nawiasu.



Kto wymyślił folię PVC

Historia PVC jest ciekawa, gdyż kilku naukowców wynalazło ten rodzaj tworzywa niezależnie od siebie. Co więcej odkrycia te były dokonane nieomal przypadkowo.

- 1835 rok – francuski chemik i fizyk Henri Victor Regnault jako pierwszy wyodrębnił poli(chlorek winylu), W pozostawionym pojemniku pod wpływem światła słonecznego, z mieszaniny dwuchloroetanu i alkoholowego ługu potasowego wydzielił się biały proszek. Regnault nie opatentował jednak odkrytego związku.

- 1872 rok – niemiecki chemik Eugen Baumann, pozostawił szklane probówki z chlorkiem winylu na działanie światła słonecznego przez 4 tygodnie, w wyniku czego zsyntetyzował PVC. Nie było to jego głównym zamierzeniem i może dlatego również Baumann nie opatentował swojego wynalazku.

- 1912 rok – niemiecki chemik Fritz Klatte opracował nową metodę syntezy chlorku winylu, opartą na addycji chlorowodoru w acetylen. Wraz z chemikami Emilem Zachariasem i Adolfem Rollettem, wynalazł proces produkcyjny polichlorku winylu, który został opatentowany (niemiecki patent GP 281687 1912).



Kiedy folie PVC stały się popularne

Odkrycia chemików z XIX wieku pozostały niezauważone i niewykorzystane przez prawie 100 lat. Przyczyną była między innymi duża kruchość materiału, która utrudniała jego przetwarzanie. Sytuacja zmieniła się znacząco dzięki kolejnym innowacjom.

- 1926 rok - amerykański wynalazca Waldo Semon, który w swoim życiu opatentował aż 116 wynalazków, połączył polichlorek winylu z wysoko wrzącym fosforanem trójtolilu TOCP, będącym plastyfikatorem.

W ten spoób Semon stworzył efektywną metodę uplastyczniania polichlorku winylu, co otworzyło nowe możliwości zastosowania tego tworzywa.

- lata 30. XX wieku - w Niemczech i USA uruchomiono pierwsze pilotażowe linie do produkcji polichlorku winylu.

Po przełomowym odkryciu W. Semona i uplastycznieniu tworzywa, nastąpiła szybka komercjalizacja PVC.



Jakie są główne zastosowania folii PVC

Folie PVC mogą być elastyczne lub sztywne, w zależności od ilości i rodzajów użytych plastyfikatorów. Implikuje to również ich zastosowania:

  1. Twarda folia PVC – np. do opakowań technicznych, okładek, blistrów.

  2. Miękka folia PVC – elastyczna, np. do altanek, namiotów, plandek, zasłon przemysłowych, kosmetyczek, artykułów szkolno-biurowych.

    Przykłady folii miękkich do tych zastosowań:

    https://panta.com.pl/11-folie-pcw?q=Przezroczysto%C5%9B%C4%87-Przezroczysty-P%C3%B3%C5%82przezroczysty

    https://panta.com.pl/11-folie-pcw?q=Przezroczysto%C5%9B%C4%87-Nieprzezroczysty

  3. Samoprzylepna folia PVC – wykorzystywana w reklamie, np. do druku wielkoformatowego, oklejania pojazdów, witryn.

  4. Folia PVC termokurczliwa – folia kurczy się pod wpływem temperatury przez co jest idealna do pakowania produktów.



Podsumowanie:

Używane powszechnie folie PVC mają ciekawą historię. Warto wiedzieć kto przyczynił się do rozwoju tego tworzywa sztucznego, które jest obecne niemal w każdym sektorze gospodarki, od artykułów szkolno-biurowych, namiotów, reklamę wielkogabarytową po opakowania.